Metin Eskin
  23-03-2023 00:52:53

12 Ada meselesi İsmet İnönü’nün siyasi dehası

12 Ada meselesi İsmet İnönü'nün siyasi dehası

BBP Genel Başkanı Mustafa Destici katıldığı bir TV programında son yıllarda kaptırılan adalara istinaden CHP nin, Türkiye'ye verdiği 12 adayı almayarak ihanet ettiğini söyledi. Bu konuda daha önce başka plartformlarda dile getirdik, ancak hala anlayamayanlar olduğu için bir kere daha konuyu gündeme getirelim.

Tarih filmini biraz geriye saralım. Ege'de bulunan bir çok ada Balkan Savaşı sonrası kaybedilmiş ve Yunanistan'nın egermenliğine girmiştir. 12 Adalar olarak nitelenen (sayısı daha fazladır) adalar ise 1911-1912 yıllarında yapılan Osmanlı - İtalya Savaşları sonrası elimizden çıkmış ve Türk-İtalyan Savaşı 18 Ekim 1912 tarihinde İsviçre’deki Lozan kentinin Ouchy semtinde imzalanan ve “Ouchy (Uşi) Antlaşması” ya da “Birinci Lozan Antlaşması” olarak bilinen anlaşma ile sona erdi.

Püsküllü İngiliz Ajanı insanımsı yaratığın bahsettiği Lozan Anlaşması budur. Okuma, öğrenme zahmetine katılmayan beyincikler hala Lozan Anlaşması ile Cumhuruyetin 12 Adaları verdiğini düşünür.

Uşi Antlaşması sonrası gelişmeler farklı biçimde cereyan etti. İtalyanlar Trablus’daki mahalli güçlerin arasında hâlâ bazı Osmanlı subayları bulunduğu bahanesiyle bu adaları bırakmadılar. Bizim bakımımızdan çok hazindir ki, Osmanlı Hükümeti de konunun bu şekilde sürüncemede kalmasına göz yumdu; zira İtalyanlar geri çekilirse Ege’deki deniz hâkimiyetini elinde tutan ve zaten fırsat kollayan Yunanların bu adalara kolayca el koyup yerleşecekleri çok güçlü bir ihtimal idi. Bu bakımdan, Osmanlı Hükümeti Ege’deki deniz gücü dengesinin değişebileceği ümidiyle bir süre beklemeyi tercih etti. Ama bu beklenti de boşa çıktı; hemen arkasından patlak veren Balkan Harbi 12 Adalar’daki İtalya lehine statükonun devamı sonucunu getirdi. Buna ek olarak, Yunan donanması Balkan Harbi’nde orta ve Kuzey Ege’deki diğer adaları da Osmanlı’nın elinden kolayca kopartıp aldı. Osmanlı Hükümeti’nin bu “oldu bitti’lere karşı Avrupalı ülkeler nezdinde diplomatik planda yürüttüğü çabalar bir sonuç vermedi; yine kısa bir süre sonra başlayan Birinci Dünya Savaşı ise konuya çok farklı bir boyut getirdi. 12 Adalar böylece İtalyan işgalinde kaldı.

12 Adalar’ın statüsü İkinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar böyle sürmüştür. Savaş sonunda ise 10 Şubat 1947 tarihli Paris Antlaşması ile savaşın mağlubu İtalya adalardan çekilmiş ve adalar savaşta galiplerin safında yer almış olan Yunanistan’a devredilmiştir.

1943 yılı Eylül ayında Ankara’daki Almanya Büyükelçiliği’nin bir istihbarat görevlisi, o tarihte Türk İstihbarat Örgütü’nün başında bulunan Naci Perkel’i ziyaret ediyor ve şunları söylüyor:

“Sefirimiz Von Papen bana şunları söyledi: Karargâh-ı Umumi’den (Genel Karargâh’tan) bir telgraf aldım ve bu telgrafta ‘Adaları Türklere teslim etmek istiyoruz. Kendileriyle konuş, bu teklifimizin kabul edilip edilmeyeceğini bize bildir’ deniyor”.

Başbakan Şükrü Saraçoğlu durumu hemen o sırada Kars’da bir yurt gezisinde bulunan Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye bildiriyor ve talimat istiyor.

İnönü’nün cevabı şöyledir:

“… Adaları kayıtsız ve şartsız kullanmak üzere alabiliriz. Yoksa bu yüzden İngilizlerle Yunanlılarla ihtilafa giremeyiz”. 

İsmet İnönü'nün cevabı tamamı ile siyasi bir deha ürünüdür.

İsmet İnönü bu teklifi kabul etseydi ne olurdu.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti tek kurşun atmadan İkinci Dünya Savaşı'nın tarafı olurdu.

Sonrası;

Bırakın 12 Adayı;

Savaşın sonunda Alman tarafında olduğumuz için Batıdan ABD, doğudan Rusya Türkiye Cumhuriyetini işgale başlar ve Almanya'da olduğu gibi Batı ve Doğu Türkiye olarak ikiye bölünürdük.

Böylesi bir işgale genç Türkiye Cumhuriyeti dayanabilir miydi?

Bu soruya, hamaseti bir kenara koyup, gerçekçi bir cevap vermek gerekir.

Benim görüşüm, asla direnemezdik.

Bu işgal olsaydı ne olurdu?

Ben tüm aile fertleri Türkiye'nin batısında doğan ve yaşayan birey olarak ekonomik açıdan gelişmiş ve refah içinde birey olurdum. Elbette, çizilen çizgiler dahilinde özgür olarak.

Sınırlı, sorumlu özgürlük.

Peki, Mustafa Destici gibi insanların bu sözlerini doğru kabul eden ve o yıllarda aile fertleri Anadolu'nun Doğu ve Güneydoğu bölgesinde yaşayanlar?

Rus işgali altında, iyi derecede Rusça konuşan, eğitimli iyi birer Komünist Parti üyesi olacaklardı.

İşte,  bundan dolayı İsmet İnönü'nün bu teklifi sadece "kayıtsız, şartsız" olmak üzere kabul edebileceği, bunun da Almanya tarafından kabul görmemesi siyasi bir öngörü ve sonrasında da zaferdir.

İsmet İnönü'yü sevin veya sevmeyin.

Ancak, bu kararı bile ona saygı duymanızı gerektirir.

Yazıda kullanılan kaynak: İsmet İnönü Vakfı kayıtları.

  Bu yazı 1147 defa okunmuştur.
  FACEBOOK YORUM
Yorum
  YAZARIN DİĞER YAZILARI
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 26 21 0 5 64 27 68 +37
2 Fenerbahçe 25 19 2 4 63 23 61 +40
3 Samsunspor 26 15 6 5 44 30 50 +14
4 Beşiktaş 25 12 5 8 39 25 44 +14
5 Eyüpspor 26 12 7 7 39 28 43 +11
6 Göztepe 25 10 9 6 43 33 36 +10
7 Başakşehir FK 25 10 9 6 41 34 36 +7
8 Gaziantep FK 25 10 10 5 35 35 35 0
9 Çaykur Rizespor 26 10 13 3 34 44 33 -10
10 Antalyaspor 26 9 11 6 30 47 33 -17
11 Trabzonspor 25 8 9 8 40 31 32 +9
12 Kasımpaşa 26 7 8 11 45 51 32 -6
13 Alanyaspor 26 8 11 7 30 38 31 -8
14 Konyaspor 26 7 12 7 32 40 28 -8
15 Sivasspor 26 7 13 6 31 42 27 -11
16 Bodrum FK 26 7 13 6 18 29 27 -11
17 Kayserispor 25 6 10 9 27 45 27 -18
18 Hatayspor 25 3 15 7 26 44 16 -18
19 Adana Demirspor 26 2 20 4 25 60 2 -35
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 29 17 5 7 43 23 58 +20
2 Fatih Karagümrük 29 15 7 7 47 29 52 +18
3 Erzurumspor FK 29 14 9 6 42 25 48 +17
4 Gençlerbirliği 29 13 7 9 39 27 48 +12
5 Bandırmaspor 29 13 8 8 40 38 47 +2
6 Boluspor 29 12 9 8 37 29 44 +8
7 İstanbulspor 29 13 12 4 42 30 43 +12
8 Amed SK 29 10 6 13 32 25 43 +7
9 Keçiörengücü 29 11 9 9 46 37 42 +9
10 Çorum FK 29 11 9 9 35 29 42 +6
11 Ümraniyespor 29 11 10 8 41 36 41 +5
12 Iğdır FK 29 11 11 7 31 30 40 +1
13 Pendikspor 29 11 11 7 36 36 40 0
14 MKE Ankaragücü 29 11 13 5 38 30 38 +8
15 Esenler Erokspor 29 9 9 11 39 37 38 +2
16 Sakaryaspor 29 8 9 12 35 42 36 -7
17 Şanlıurfaspor 29 9 13 7 37 39 34 -2
18 Manisa FK 29 10 15 4 36 41 34 -5
19 Adanaspor 29 6 14 9 26 47 27 -21
20 Yeni Malatyaspor 29 0 29 0 11 103 21 -92
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 25 18 1 6 62 15 60 +47
2 Batman Petrolspor 25 19 5 1 46 20 58 +26
3 GMG Kastamonuspor 25 14 2 9 43 19 51 +24
4 Altınordu 25 13 3 9 47 22 48 +25
5 Adana 1954 Futbol Kulübü 25 13 6 6 43 22 45 +21
6 İskenderunspor A.Ş. 25 11 6 8 36 24 41 +12
7 Beykoz Anadolu 25 10 9 6 30 34 36 -4
8 Kırklarelispor 25 8 8 9 31 27 33 +4
9 Fethiyespor 25 8 8 9 26 24 33 +2
10 24Erzincanspor 25 8 8 9 34 36 33 -2
11 1461 Trabzon FK 25 8 11 6 31 32 30 -1
12 İnegölspor 25 7 9 9 27 36 27 -9
13 Isparta 32 Spor 25 5 9 11 21 27 26 -6
14 Kepezspor FAŞ 25 6 12 7 27 35 25 -8
15 Sincan Belediye Ankaraspor 25 5 13 7 26 34 22 -8
16 Karaköprü Belediyespor 25 4 13 8 26 40 20 -14
17 Altay 25 6 16 3 20 50 18 -30
18 Hes İlaç Afyonspor 25 0 24 1 6 85 5 -79
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 22 15 1 6 45 11 51 +34
2 Belediye Kütahyaspor 22 13 4 5 41 22 44 +19
3 Karşıyaka 22 13 4 5 36 19 44 +17
4 Düzcespor 22 12 3 7 32 17 43 +15
5 Silifke Belediye Spor 22 10 5 7 40 25 37 +15
6 Muş Spor Kulübü 22 9 4 9 26 18 36 +8
7 Anadolu Üniversitesi 22 9 7 6 29 23 33 +6
8 Artvin Hopaspor 22 6 8 8 14 23 26 -9
9 Bornova 1877 22 5 7 10 29 36 25 -7
10 Kahramanmaraşspor 22 7 11 4 24 31 25 -7
11 Kırşehir Futbol SK 22 6 11 5 22 38 23 -16
12 23 Elazığ Futbol Kulübü 22 5 10 7 13 21 22 -8
13 Bulvarspor 22 5 10 7 25 38 22 -13
14 Tokat Bld Plevnespor 22 4 10 8 15 24 20 -9
15 Kuşadasıspor 22 5 16 1 19 38 16 -19
16 Ergene Velimeşe 22 2 15 5 9 35 11 -26
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 14/03/2025 Galatasaray vs Antalyaspor
 15/03/2025 Gaziantep FK vs Kayserispor
 15/03/2025 Kasımpaşa vs Alanyaspor
 15/03/2025 Başakşehir FK vs Trabzonspor
 15/03/2025 Konyaspor vs Beşiktaş
 16/03/2025 Çaykur Rizespor vs Bodrum FK
 16/03/2025 Göztepe vs Eyüpspor
 16/03/2025 Hatayspor vs Sivasspor
 16/03/2025 Fenerbahçe vs Samsunspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 14/03/2025 Bandırmaspor vs Adanaspor
 14/03/2025 Şanlıurfaspor vs Esenler Erokspor
 15/03/2025 Manisa FK vs Pendikspor
 15/03/2025 Ümraniyespor vs Boluspor
 15/03/2025 MKE Ankaragücü vs Iğdır FK
 15/03/2025 Sakaryaspor vs Yeni Malatyaspor
 16/03/2025 Çorum FK vs Keçiörengücü
 16/03/2025 İstanbulspor vs Gençlerbirliği
 16/03/2025 Amed SK vs Erzurumspor FK
 16/03/2025 Fatih Karagümrük vs Kocaelispor
 16/03/2025 Amed SK - Erzurumspor FK Erzurumspor FK ligde deplasmandaki son 6 maçında hiç kaybetmedi  Erzurumspor FK yenilmez
 16/03/2025 Fatih Karagümrük - Kocaelispor Kocaelispor ligdeki son 9 maçında hiç kaybetmedi  Kocaelispor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 15/03/2025 Kepezspor FAŞ vs Sincan Belediye Ankaraspor
 15/03/2025 1461 Trabzon FK vs Karaköprü Belediyespor
 16/03/2025 Adana 01 Futbol Kulübü vs Altay
 16/03/2025 Altınordu vs Batman Petrolspor
 16/03/2025 Isparta 32 Spor vs 24Erzincanspor
 16/03/2025 İnegölspor vs GMG Kastamonuspor
 16/03/2025 İskenderunspor A.Ş. vs Kırklarelispor
 16/03/2025 Sarıyer vs Fethiyespor
 22/03/2025 Altay vs Altınordu
 16/03/2025 Altınordu - Batman Petrolspor Altınordu ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Altınordu yenilmez
 16/03/2025 Isparta 32 Spor - 24Erzincanspor 24Erzincanspor ligde deplasmandaki son 8 maçında hiç kazanamadı  Isparta 32 Spor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 15/03/2025 Bulvarspor vs Silifke Belediye Spor
 16/03/2025 Artvin Hopaspor vs Anadolu Üniversitesi
 16/03/2025 Bornova 1877 vs Muş Spor Kulübü
 16/03/2025 Düzcespor vs Tokat Bld Plevnespor
 16/03/2025 Karşıyaka vs Ergene Velimeşe
 16/03/2025 Kırşehir Futbol SK vs Belediye Kütahyaspor
 16/03/2025 Kuşadasıspor vs Bursaspor
 16/03/2025 23 Elazığ Futbol Kulübü vs Kahramanmaraşspor
HABER ARŞİVİ
Tüm Anketler
Web sitemize nasıl ulaştınız?
ŞANS OYUNLARI
BİZİ TAKİP EDİN
  • YUKARI