Çanakkale İçinde Aynalı Çarşı

Takvimler 18 Mart 1915 tarihini gösterdiğinde yedi düvelin, sanayi devrimi ile takviye edilmiş orduları Çanakkale Boğazı önlerine geldiğinde neler yaşanacağını kimse bilmiyordu. Osmanlı ordularının genç bir Albay’ı olan Mustafa Kemal, savaş meydanında verdiği emirler ile bir tarih yazacak ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu olacak Mustafa Kemal Atatürk olma yolunda en önemli adımlarını atmış olacaktı.

Albay Mustafa Kemal’e Anafartalar Kahramanı denmesine neden olacak olan savaşın seyri “Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler gelir, başka komutanlar hakim olabilir” emri ile değişmiş ve İttifak orduları Çanakkale’de hem denizde, hem de karada yapılan ve metrekareye 6 bin mermi düşen savaşlarda beklemedikleri bir direnç sonunda bozguna uğrayıp, geri çekildi.

Çanakkale Savaşları’nın mavi gözlü komutanı Albay Mustafa Kemal kadar, Osmanlı coğrafyasının çeşitli yerlerinden gelen onbinlerce Mehmetçik ile birlikte Fevzi Paşa, Cevat Paşa, Çolak Faik Paşa, Yakup Şevki Bey, Kazım Karabekir, Ahmet Fevzi Bey, Selahattin Adil Bey, Seyit Onbaşı, Mücahide Hatice Hanım, Halide Edip Adıvar, Mehmet Çavuş, Nezahat Onbaşı, Zeynep Mido Çavuş, Safiye Hüseyin Elbi gibi nice kahraman Çanakkale Destanı’nı yazdı.

25 Nisan sabahı savaş gemilerinin, Türk mevzilerini sürekli vuran koruyucu ateş altında, Anzak Kolordusu’nun 1. Tugayından 1500 kişilik ilk hücum dalgası, çıkarma botlarının bir şekilde kuzeye kayması sonucu, saat 05.00’te, Kabatepe bölgesi yerine Arıburnu kesimine çıkmak zorunda kalır. Bu noktada kıyı gözetlemesi yapan bir Türk takımının direnişine karşın, karaya çıkan Anzak birlikleri belirli bir noktaya kadar ilerler. Diğer taraftan, Bigalı’da bulunan ordu yedeği 19. Tümen, 24-25 Nisan gecesi Conkbayırı yönünde tatbikat yapmakta idi. Gün ağarırken, Arıburnu yönünden top seslerinin gelmesi üzerine, 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, bir çıkarma yapıldığını anlayıp durumu Ordu Komutanına bildirir, ancak bir yanıt alamaz. Durum çok kritiktir. Mustafa Kemal, kıyıda çok zayıf gözetleme ve koruma birlikleri olduğunu düşünerek ve geniş bir sahile yayılmış olan 27. Alayın da, ağır kayıplar verdiği haberini alınca, düşmanın Conkbayırı-Kocaçimentepe çizgisi ve uzantısını ele geçirmesi durumunda, onarılamayacak durumlarla karşılaşacağını kavrar. Ordudan emir gelmemiş olmasına karşın girişimi ele alıp tüm sorumluluğu yüklenerek, 57. Alayı bir batarya ile Kocaçimentepe yönünde harekete geçirir. Kendisi de durumu izlemek üzere Conkbayırı’na çıktığında, Arıburnu kesiminden bazı askerlerin çekilmekte olduklarını ve düşman birliklerinin de bunları izlediklerini görür.

O anı Mustafa Kemal, Ruşen Eşref Ünaydın ile yaptığı görüşme sırasında şöyle anlatmaktadır:

“...Bu esnada Conkbayırı’nın güneyindeki 261 rakımlı tepeden sahilin gözetleme ve korunmasıyla görevli olarak orada bulunan bir müfreze askerin Conkbayırına doğru koşmakta, kaçmakta olduğunu gördüm... Bu askerlerin önüne kendim çıkarak:

— ‘Niçin kaçıyorsunuz?’ dedim.

— ‘Efendim, düşman!’ dediler.

— Nerede?

— ‘İşte!’ diye 261 rakımlı tepeyi gösterdiler.

Gerçekten de düşmanın bir avcı kuvveti 261 rakımlı tepeye yaklaşmış ve tam bir serbestlik içinde ileriye doğru yürüyordu. Şimdi vaziyeti düşünün. Ben kuvvetleri (geride) bırakmışım, askerler on dakika istirahat etsin diye... Düşman da bu tepeye gelmiş... Demek ki düşman bana benim askerlerimden daha yakın! Ve düşman benim yere gelse kuvvetlerim çok kötü bir duruma düşecekti. O zaman artık bilemiyorum, bilinçli bir düşünme ile midir, yoksa önsezi ile midir, bilmiyorum. Kaçan askerlere:

— Düşmandan kaçılmaz, dedim.

— ‘Cephanemiz kalmadı,’ dediler.

— Cephaneniz yoksa süngünüz var, dedim.

Anzaklar tarafından yayınlanan bu harita Çanakkale Savaşlarının en önemli olayı olan Yarbay Mustafa Kemal'in tarihin akışını değiştiren müdahalesini anlatmaktadır.

Ve bağırarak bunlara süngü taktırdım. Yere yatırdım. Aynı zamanda Conkbayırı’na doğru ilerlemekte olan piyade alayı ile dağ bataryasının yetişebilen askerlerinin ‘marş marşla’ benim bulunduğum yere gelmeleri için, yanımdaki emir subayını geriye yolladım. Bu askerler süngü takıp yere yatınca, düşman askerleri de yere yattı. Kazandığımız an, bu andır...”

Gerçekten de, çekilen Türk askerleri mevzi alınca, karşı taraf da mevzi alıp duraklar. Böylece, 57. Alay Öncü Bölüğü'nün Conkbayırı’na yerleşmesi için gereken süre kazanılmış olur. İşte bu an, Gelibolu Savaşı’nın kaderini belirleyen önemli anlardan birisidir. Bu husus, Çanakkale Savaşları tarihiyle uğraşan Türk ve yabancı bütün uzmanlar tarafından doğrulanıp vurgulanmaktadır.

Çanakkale'yi en iyi anlatan ağıtlardan biridir "Çanakkale içinde Aynalı Çarşı"

Çanakkale içinde aynalı çarşı Ana ben gidiyom düşmana karşı, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale içinde bir uzun selvi Kimimiz nişanlı, kimimiz evli, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale içinde bir kırık testi Analar babalar ümidi kesti, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale üstünü duman bürüdü On üçüncü fırka harbe yürüdü, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale elinde toplar kuruldu Vay bizim uşaklar orda vuruldu, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale köprüsü dardır geçilmez Al kan olmuş suları bir tas içilmez, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale'den çıktım yan basa basa Ciğerlerim çürüdü kan kusa kusa, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale'den çıktım başım selamet Anafarta'ya varmadan koptu kıyamet, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale içinde vurdular beni Ölmeden mezara koydular beni, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale içinde sıra söğütler Altında yatıyor aslan yiğitler, off, gençliğim eyvah!

Çanakkale içinde Aynalı Çarşı, bir Kastamonu türküsüdür.

Kastamonu Küre'de bir köy var.

Eski adı Dereköy.

Çanakkale ve Kurtuluş Savaşları sonrası köyde erkek kalmamıştır.

Her biri vatan toprakları uğruna şehit düşmüş, evlerine dönmemiştir.

Bundan dolayıdır ki, adı artık "ERSİZLERDERE"

Toprağa düşen her bir şehit, yaralanan her bir gazi ayrı bir hikayedir Çanakkale'de.

Bu coğrafya en nitelikli insanlarını yani, beşeri sermayesini yitirdi bu savaşta.

Hiç biri naylon asker değildi.

Ne kariyer düşündüler, ne makam,ne de mevki.

Makamların en yücesi olan şehitliğe ulaştılar savaş meydanlarında.

Ancak, Çanakkale'yi geçemeyen düşman  Limni adasının Mondros Limanı'nda demirli Agamemnon zırhlısında 30 Ekim 1918 akşamı imzalanan mütareke ile şehit kanlarına ihanet etmiş ve teslim olunmuştur. Boğazları savaşarak geçemeyenler, sarayın taht korkusu ile masada geçmiştir boğazları.

Çanakkale bir ruhtur, bir milletin namusunu, şerefini, toprağını koruma sevdasının adıdır.

Bunun için tarihimize ve genetik kodlarımıza işleyen cümle "ÇANAKKALE GEÇİLMEZ" olmuştur.

Ancak, kendi ifadesi ile düşük profilli, abudik, gubidik olan Başbakan Binali Yıldırım  25 Ekim 2016'da Çanakkale'ye yapılacak köprünün maliyetini ve geçiş ücretini açıkladığı basın toplantısında "Çanakkale geçilmez tarihte kaldı artık, Çanakkale geçilir, hertürlü geçilir hale geliyor. Denizden geçiliyor, havadan geçiliyor şimdi karadan da geçilmiş olacak" diyerek, Çanakkale'de vatan uğruna şehit olan onbinlerce Mehmedimiz'in ruhlarını incitti.