İMO Bursa Şube Yönetim Kurulu Başkanı Erdem: “Mühendislik hizmeti Almayan Her Bina Vatandaşlarımız İçin Birer Tabuttur”

BAOB Yerleşkesi’ndeki Şube Konferans Salonu’nun da “Deprem Master Planı Paneli”ni Deprem Risklerinin Azaltılması için Yapılması Gerekenler konu başlığı altında düzenleyen İMO Bursa Şubesi önemli konukları ağırladı. Panele, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü Hayrettin Eldemir, Bursa Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Aydın Saldız, Osmangazi Belediye Başkanı Erkan Aydın, Yıldırım Belediye Başkan Yardımcısı Gökhan Yıldız, Nilüfer Belediyesi Başkan Vekili Emre Karagöz, İnegöl Belediye Başkan Yardımcısı Fevzi Dülger, Bursa Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Babak Vaheddoost, Akademik Odaların Temsilcileri, Sivil Toplum Kuruluşları Temsilcileri, İMO Bursa Şube Yönetim Kurulu üyeleri, İMO Bursa Şubesi Geçmiş Dönem Başkan ve Yöneticileri, kamu kurumlarının temsilcileri katıldı.

Açılış konuşmasını yapan İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Atilla Erdem, ülkenin en önemli sorunlarından birisinin deprem risklerinin azaltılması olduğunu ve bu konuda değerli akademisyenlerle birlikte bir çalışma gerçekleştirdiklerini söyledi. Geçmişten gelen acılar ve derslerle birlikte deprem risklerini azaltmak için bilimsel, mühendislik temelli ve sürdürülebilir politikalar geliştirmek zorunda olunduğunu belirten Başkan Erdem, şöyle konuştu:

“Artık plan, proje ve ruhsatlı olmayan yani kaçak yapı diye adlandırdığımız hiçbir yapı yapılmamalıdır. Mühendislik hizmeti almayan her bina vatandaşlarımız için birer tabuttur. Yapı denetim sisteminin daha etkin hale getirilmesi gerekmektedir. Günümüzde inşaat sürecinde denetim mekanizmaları bulunsa da bu sistemin tam anlamıyla uygulanamaması büyük riskler yaratmaktadır. Her bina, inşaatın ilk aşamasından itibaren sıkı denetimlere tabi tutulmalı, projeler bilimsel standartlara uygun şekilde yürütülmelidir. İkinci olarak, mevcut yapı stokunun güçlendirilmesi büyük bir zorunluluktur. Ülkemizde hala milyonlarca riskli bina bulunmaktadır ve bu yapılar, herhangi bir büyük depremde ciddi can kayıplarına neden olabilecek durumdadır. Mevcut yapı stoğunun iyi analiz edilmesi güçlendirme ihtimali olanların güçlendirilmesi, olmayanların ise yenilenmesi gerekmektedir. Bu süreçte yerel yönetimlerin, devlet kurumlarının ve özel sektörün iş birliği içinde hareket etmesi büyük önem taşımaktadır. İşte tüm bu işler belirli bir plan çerçevesinde öncesinde yapılmış araştırmalara göre yeni bir Master Plan çerçevesinde yapılmalıdır.”

İMO Bursa Şube Başkanı Erdem: Büyükşehir Belediyesi’nin Çalışmaları Mikro Bölgeleme Çalışmaları ile Bütünleşmeli

Geçtiğimiz hafta Konya’da deprem gerçekleşmeden yıkılan binanın yapı stoğunun durumunu gösteren en yeni örnek olduğuna dikkat çeken İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Erdem, “Bu çok yeni örnek bile, 2025 yılı içerisinde yapı stoğu envanterinin hazırlanarak binaların depreme karşı nasıl davranacağını net bir şekilde çıkarılması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bunu gerçekleştirmek için BBB ile İMO Bursa Şubesi şehrimizin yapı stoğu envanterini çıkartmak adına protokol yaparak harekete geçmelidir. BBB’nin JICA ile yapmış olduğu çalışma çok kıymetli olup bir an önce mikro bölgeleme çalışmaları ile bütünleştirilerek yukarıda bahsettiğimiz çalışma ile gerçek anlamda tamamlanmış olması sağlanmalıdır. Bildiğiniz üzere Odamızın Büyükşehir Belediyemiz ile bu konuda protokol yaparak envanter çıkarmak için çaba sarf ettiğini her platformda dile getiriyoruz. Bina yapı stoğu envanteri Bursa’nın tamamında çıkartılmalı, kentsel dönüşümde riskli bölge sınıflaması yapılarak kentsel dönüşüm stratejisi belirlenmelidir. Hiç vakit kaybetmeden şehirlerimizin yapı stoğu envanterini bir an önce çıkartalım, artık tahmini risk değerlendirmelerinden hızlıca uzaklaşıp yapılarımızın depreme karşı nasıl davranacağını net bir şekilde risk sınıflaması yaparak belirleyelim diyoruz. Bu sınıflama ile olası bir depremde hangi yapı göçecek hangi yapı ağır hasar, hangi yapı az hasarla kurtulacak belirleyip kentsel dönüşümde önceliğin göçecek binalara verilmesi sağlanmalıdır” dedi.

Deprem bilincinin oluşması için tüm toplumun bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi gerektiğini ifade eden Başkan Serdar Atilla Erdem, olası kayıpların en aza indirilmesine katkı sağlamış olunacağını vurguladı.

Başkan Erdem: Kanuni Ve Hukuki Düzenlemeler Yapılmalıdır

Şehir planlamasında bilimsel yaklaşımların esas alınması gerektiğine dikkat çeken Erdem sözlerini şöyle sürdürdü:

“Plansız kentleşme, yeterli mühendislik hizmeti almamış yapılar ve mühendislik ilkelerine aykırı tasarlanarak projelendirilen yapılar, depremde en büyük yıkımlara ve hasarlara yol açmaktadır. Her zaman söylediğimiz gibi “deprem öldürmez, mühendislik hizmeti almamış bina öldürür. 99 Depremi de 6 Şubat Depremi de on binlerce insanımızın yitip gitmesine, devletimizin sırtına yüz milyarlarca dolar maddi yük binmesine sebep olmuştur. Yani hem milletimize hem de devletimize maddi, manevi çok ağır bedeller ödetmiştir. Peki bu iki büyük depremde de can ve mal kayıplarımızın tek sorumlusu inşaat mühendisliği mesleği midir? Elbette değildir. Mesleğimizin icrasındaki denetim, kanuni ve mesleki eksiklerden kaynaklandığı apaçık ortadadır. Peki maddi ve manevi kayıplara sebep olan deprem sizce de başlı başına bir beka sorunu değil midir? Depremin vereceği hasarları engellemek, yukarıda bahsettiğimiz gibi inşaat mühendislerinin mesleki sorunlarını çözmekle hallolacağı apaçık ortadayken daha neyi bekliyoruz? O zaman gelin ne yapılması gerektiğini konuşalım. Öncelikle devlet olarak inşaat mühendisliği mesleğine hak ettiği değeri gösterip ardından gerekenleri yapmak için en acilinden bir eylem planı ortaya koyalım. Yapı Denetim Kanunu, Şantiye Şefliği Yönetmeliği ve 1938 yılında yürürlüğe giren Mimarlık ve Mühendislik Hakkındaki Kanun ve Müteahhitlik Yasası’nın eksikliklerinin yasal düzenlemelerle tamamlanıp çağına uygun hale getirilmeli ve de Yetkin ve Uzman Mühendislik Yasası bir an önce düzenlenerek hayata geçirilmelidir. Tabii bu konuda en önemli görev devletimize düşmekte olup acilen kanuni ve hukuki düzenlemelerin yapılması şarttır.”

Deprem risklerini azaltmak için herkese büyük görevler düştüğünü kaydeden Başkan Erdem, İnşaat Mühendisleri Odası olarak, bilimsel ve teknik bilgiye dayalı çözümler geliştirmeye, toplumu bilinçlendirmeye ve yetkililerle iş birliği içinde olmaya devam edeceklerini vurguladı.

Bursa Protokolü Panelde Hazır Bulundu

Bursa Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Aydın Saldız, Paneli çok kıymetli olduğunu belirterek, kent planlamasında önemli veriler elde edileceğini söyledi. Saldız, kent kararlarının yerelden alınmasının önemine vurgu yaparak, yerel dinamikler göze alınmadan verilen ruhsatların kenti kitlenme noktasına getirdiğini ifade etti.

Osmangazi Belediye Başkanı Erkan Aydın da, depremin kendisini her zaman hatırlattığını vurgulayarak, Osmangazi İlçesinde sanayileşme ile birlikte gelen büyümenin kent merkezinde önemli sorunlara yol açtığını söyledi. Deprem Yönetmeliğine uygun olmayan onlarca yapı olduğunu kaydeden Başkan Aydın, çok hızlı bir şekilde yol alınması gerektiğinin altını çizdi.  Osmangazi Belediye Başkanı Erkan Aydın, 3 bölgede çalışmalara başlamak için Bakanlıktan onay beklediklerine dikkat çekti

Yıldırım Belediye Başkan Yardımcısı Gökhan Yıldız, Yıldırım Belediyesi olarak çalışmalarına katkı sunacak her etkinliğin içinde bulunduklarını söyleyerek panelde kıymetli bilgilerin aktarılacağını kaydetti.

Nilüfer Belediyesi Başkan Vekili Emre Karagöz, Bursa’nın ve Türkiye’nin birinci önemli konusunun kesinlikle deprem ve afetler olmak zorunda olduğunu belirtti.

İnegöl Belediye Başkan Yardımcısı Fevzi Dülger de, 6 Şubat Depremlerinde önceden hazırlıklı olmanın ne kadar önemli olduğunu gördüklerini ifade ederek, panelin bu anlamda önemli sonuçlar elde edeceğini belirtti.

Prof. Dr. Mustafa Erdik: Bursa Deprem Hasar Riskinde 3’ncü Sırada

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Prof. Dr. Mustafa Erdik panel öncesi bir genel değerlendirme yaparak, depremde olası hasarların nitelendirilmesi gerektiğini, İstanbul’da bina risk dağılımının hazırlandığını kaydetti. Depremde hasar riskinde Bursa’nın İstanbul ve İzmir’den sonra 3’ncü sırada geldiğine dikkat çeken Prof. Dr. Erdik, şunları söyledi:

“Risk azaltılmasının öncelikli hedefi depremden sonra yerine koyamayacağımız varlıkların korunmasıdır. İnsan hayatı, kültürel ve tarihi mirasımız gibi. Deprem riskinin azaltılmasında 4 nokta var. Deprem Tehlikesi ve Riskin Belirlenmesi; Kentsel ve ülke çapında deprem tehlikesi ve risk belirlemesi, deprem bölgeleme-tehlike haritalarının hazırlanması. Mevcut Riskin Arttırılmaması; Deprem etkilerini göz önüne alan kent planlaması ve arazi kullanım düzenlemeleri, yapı ve alt yapının yönetmeliklere uyularak inşası. Mevcut Riskin Azaltılması; Deprem performansı yetersiz yapı ve alt yapının deprem performanslarının iyileştirilmesi, eğitim ve bilinçlendirme programlarının uygulanması,  acil durum yönetimi plan ve programlarının hazırlanması. Risk Transferi; Deprem Sigortası, Afet Bonoları. Mevcut yönetmeliklerin riskli diye sınıflandırdığı her yapı depremde yıkılmayacaktır. Bunun için önerilen Risk Tabanlı önceliklendirmedir. Konutlarda depreme karşı güçlendirme de yapılabilir. İnsanların toplu olarak bulunduğu özel binalara (Okul, Üniversite, Hastane, Otel, Yurt, Salon vb.) ve Sanayi Tesislerine, ilgili makam (İBB, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı) tarafından ‘’Yapı Kullanma İzni Belgesinin’’ ve/veya  ‘’İşletme Ruhsatı’’nın verilmesi, ‘’Üçüncü Şahıslara Karşı Deprem Mali Mesuliyet Sigortası’’ yapılması şartına bağlanmalıdır. Bu sayede 6 Şubat Depremlerinde yıkılan otel, Kartalkaya’daki otel yangını gibi ihmaller yaşanmamış olur. Amerika’nın Kaliforniya Eyaleti San Francisco şehrinde uygulanan yaptırımla güvenli olmayan binalara “Deprem Uyarısı. Bu Bina, Deprem Yönetmeliğinde Öngörülen Emniyeti Sağlamamaktadır” yazısı asılmasının zorunlu. Bizde bu gibi yaptırımlar uygulayabiliriz.”

Açılış konuşmalarının ardından, Bursa Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ramazan Livaoğlu’nun Moderatörlüğü’nde, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Erdik, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Önder Çetin, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Altunel sunumlarını gerçekleştirdi.

Sunumların ardından İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Atilla Erdem katılımcılara plaketleri verildi.