Ahmet İhsan Taşkınsel: Kamusal Denetim Şart

Kentimiz Yıldırım ilçesine bağlı Vakıfköy Mahallesi'nde geri dönüşüm fabrikasında başlayan ve çevredeki 3 fabrikaya sıçrayan yangın ilgili olarak TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet İhsan Taşkınsel tarafından yapılan yazılı basın açıklaması aşağıdaki gibidir.

Odamız endüstriyel tesislerde meydana gelen yangınlar ile ilgili olarak üzerine düşen tüm sorumluluğu almak ve çalışmalara katkı koymak için göreve hazırdır. Yangından etkilenen fabrika, işyeri ve kişilere geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz.

Kamuoyuna;

Bursa'nın Yıldırım ilçesine bağlı Vakıfköy Mahallesi'nde kâğıt ve elyaf üretimi yapılan geri dönüşüm fabrikasında 23 Temmuz 2024 Salı günü, kimyasalların uygun depolanmaması nedeni ile çıkan yangın, kısa sürede büyüyerek kâğıt, tekstil, köpük olmak üzere 3 fabrikaya sıçramıştır.

Yangının ortaya çıkmasını %100 engellemenin zor olduğunun bilinci ile gerekli önlemlerin alınması durumunda, yangını başlarken söndürmek, yayılmasını önlemek ve etkilerini en aza indirmek mümkündür. Endüstriyel yangın güvenliğinde, tesisler tehlike sınıfına göre değerlendirilmeli ve önlemler bu doğrultuda alınmalıdır.

Yangın söndürme sistemlerinin uluslararası kabul görmüş standart ve teknik şartnameler çerçevesinde sürekli olarak bakım ve periyodik kontrollerinin yapılarak işler durumda kalması sağlanmalıdır. Çalışmayan yangın algılama, söndürme sistemleri ve uygun olmayan yapısal önlemler yangın esnasında işe yaramayacağı gibi çok daha vahim sonuçlara sebebiyet verebilir.

Endüstriyel tesisler kurulurken ve devamında hangi aşamalardan geçmelidir?

• Yangınlar sadece tesisler için değil, çevreleri için de risk oluşturmaktadır. Bu nedenle, sanayi tesisleri ve imalathane türü işletmeler toplu yaşam ve iskân alanlarının dışına çekilmeli, mahalle araları ve konutların olduğu alanlarda sanayi işletme ruhsatları verilmemelidir.
• Kurulacak endüstriyel tesisin projelendirilmesi aşamasında, yerleşim yerlerine mesafesi, tesise ulaşım yolları, oluşabilecek yangının çevreye yayılma ihtimalleri göz önüne alınmalı, acil durum ekiplerinin tesise ulaşma süreleri hesaplanmalıdır. İtfaiye ekipman ve araçlarının girebileceği yanaşma yolları müdahale için gerekli yanaşma yolları verilmeli tek bir çatı altında müdahaleyi imkânsız kılan projelere izin verilmemelidir.
• Yangın güvenlik önlemleri aktif ve pasif önlemler olarak ikiye ayrılmaktadır. Aktif önlemler yangın esnasında devreye girerek yangını kontrol altına alan veya söndüren, yangın dumanını kontrollü bir biçimde yapı dışına gönderen sistemlerdir. Pasif önlemler yapının geometrisi, yüksekliği, cephe mesafeleri, yangın kompartıman alanları, depolama şekli gibi parametrelerden yola çıkılarak yapılmalıdır. En bilinen önlem yangına dayanıklı izolasyon uygulamalarıdır.
• Tesise ait projelerin, yönetmelik ve standartlara uygun olarak yapılıp yapılmadığı incelenmeli, hesaplamaların ve tasarım kriterlerinin işletmenin kullanım amacına uygunluğu kontrol edilmelidir. Mimari proje ve kaçış yolları tasarımında; kullanılan yapı malzemelerinin ve uygulama tekniklerinin, güvenlik hollerinin, kaçış merdivenlerinin, yangın duvarlarının, kompartımanların vb. uygunluğu kontrol edilmeli, yangın dumanını cebri sistemler kullanmadan yapı dışına tahliyesini sağlayacak tasarımlar yapılması sağlanmalı, kaçış yolları ve merdivenleri tesis içerisinde en optimum mesafelerde konumlandırılmalıdır.
• Tesise ait söndürme sistemi seçimi ve Yangın Tesisatı projeleri, yapının mimari boyutlarına, konumuna ve kullanım amacına uygun olarak yetkili Makine Mühendisleri tarafından yapılmalıdır.  Ruhsatlandırma sırasında ve sonrasında yangın algılama, uyarı, söndürme ve basınçlandırma sisteminin projeye uygunluğu, söndürme sistemini oluşturan; su deposu, yangın pompaları, kolektörler, sabit boru tesisatları, vanalar, kolon hatları, yangın dolapları, hidrantlar, kuru ve /veya sulu sprinkler sistemi, kuru, köpüklü veya sulu yangın söndürme tüpleri, basınçlandırma sistem ve ekipmanlarının çalışır durumda olduğu yapılacak periyodik kontrollerle takip edilmeli, sorgulanmalıdır.
• Endüstriyel tesislerde faaliyet alanına göre yanıcı, yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve oksitleyici birçok kimyasal madde bulunabilmektedir. Tesiste depolanan madde, depolama şekli ve depo büyüklüğü ise yangın yükünü ve yangının yayılma hızını değiştirebilmektedir. Bu durumlar yangın öncesi ve sonrası tedbirler için göz önünde bulundurulmalıdır.
• Yangın uyarı ve algılama sistemleri mutlaka tesis edilmeli ve diğer güvenlik sistemleri ile entegrasyonları yapılmalıdır.
• Mutlak suretle acil durum tatbikatları içerisinde yangın ve tahliye tatbikatı yapılmalıdır.
• Yangın söndürme sistemlerinin bakım ve kontrolleri eksiksiz yapılmalıdır. “İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği gereği” yasal zorunluk olan Yangın Söndürme Sistemlerinin Yıllık Periyodik Kontrollerinin yetkili kişilerce yapılması sağlanmalıdır.

Son olarak, itfaiye teşkilatları, meslek odaları, Sanayi Bölge Müdürlükleri ve İş Teftiş Kurulu arasında yapılacak iş birliği protokolleri ile kamusal denetim sağlanmalı ve nihai çözümlere yönelik adım atılmalıdır. TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi olarak; yangın söndürme sistemlerin yıllık periyodik kontrollerinin yapılması konusunda, uzman mühendislerimizle kamu güvenliği için her zaman görev almaya hazır olduğumuzu bir kez daha kamuoyu ile paylaşıyoruz.