BTÜ Havacılık ve Uzay Araçlarının Dayanıklılığı ile Gizliliğini Artıracak

Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ), Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Derya Ünlü'nün yürütücülüğünü yaptığı, "Havacılık ve Savunma Sanayii İçin Termal Koruma ve Radar Soğurucu Özellik Sergileyen Çok Katmanlı İleri Mühendislik Kompozitlerinin Geliştirilmesi" başlıklı proje, TÜBİTAK 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında destek almaya hak kazandı.  Havacılık ve savunma sanayii alanında kullanılan araçlara yönelik proje kapsamında, bu araçların yüksek sıcaklıklara dayanımının artırılması ve radar görevi gören kompozit malzemelerin geliştirilmesi sağlanacak. Proje hakkında bilgi veren Doç. Dr. Derya Ünlü, “Havacılık ve uzay alanında kullanılan uçaklar, savaş gemileri, füze sistemleri roketler, yeniden giriş araçları, hipersonik gibi havacılık araçları, aerodinamik sürtünmeden kaynaklı yüksek sıcaklık, yüksek sıcaklıklarda kimyasal tepkime, radyasyon ve bombardıman gibi birçok tehlikeli dış etkiye maruz kalıyor. Yürütülecek bu projede, havacılık araçları için yüksek sıcaklığa karşı hem termal koruma sistemi olarak kullanılabilen hem de gizliliği korumak adına radar soğurucu görevi gören yeni malzemeler geliştireceğiz” dedi.

Havacılık Araçlarının Gizliliği Korunacak

Proje ile Türkiye’nin havacılık, savunma sanayi ve uzay politikaları alanında rekabetçiliğini küresel ölçekte önemli derecede artırmayı hedeflediklerini belirten Doç. Dr. Derya Ünlü, “Projede, kompozit sentezinde bir araya getirilen malzemelerin kombinasyonu sonucunda hem yüksek termal dayanım gösteren hem de radar absorpsiyon özelliği sergileyen yapılar elde etmeyi hedefliyoruz. Bu da özellikle gizlilik ve tespit teknolojilerindeki önemli ilerlemeler karşısında havacılık araçlarının, saldırılara ve atmosfer koşullarına karşı dayanmasında oldukça yüksek öneme sahip” dedi.

Yüksek Sıcaklara Dayanımları Önem Arz Ediyor

Havacılık ve uzay alanında kullanılan araçların sorunları hakkında bilgi veren proje yürütücüsü Doç. Dr. Ünlü,  “Bu araçlar, yüksek hızlara kontrollü ve güvenilir şekilde çıkabilme, malzemelerin yüksek yüzey sürtünmesi sonucu aşırı ısınması gibi üstesinden gelinmesi gereken sorunları da beraberinde getiriyor. Hipersonik hızlara ulaşan havacılık araçları, 5 mach (6132.5 km/sa) ve üzeri hızlara ulaşabiliyor. Dolayısıyla bu havacılık araçları, yüksek aerodinamik ısınmanın etkisine maruz kalıyor. Ayrıca 5 mach üzerine çıkabilen uzay araçları da atmosferle sürtünmesi sonucu 1000 santigratın üzerine çıkabilen ciddi yüzey sıcaklıklarına ulaşabiliyor. Bu aerodinamik sürtünme sonucu oluşan yüksek sıcaklık ve basınç ortamına malzemelerin dayanabilmesi için yüksek sıcaklık malzemelerinin geliştirilmesi büyük önem arz ediyor” diye konuştu.

Tespit Edilme Olanağı Düşük Uydular…

Hipersonik hızlarda yüklerin (insan ve kargo) güvenliğinin sağlanması adına yüksek sıcaklıklara dayanıklı mühendislik malzemelerinin geliştirilmesine son yıllarda ciddi rağbet gösterildiğini ve bu kapsamda termal koruma sistemleri geliştirildiğini aktaran Doç. Dr. Derya Ünlü, “Termal korumanın yanı sıra havacılık araçlarının saldırılara ve atmosfer koşullarına karşı dayanması da oldukça önemli. Radar tespit sistemlerinin geliştirilmesiyle birlikte, modern savaşlarda birçok askeri savaş uçaklarındaki silah ve ekipmanlar ciddi tehdit altında. Bu nedenle tespit edilme olanağı düşük uzay araçları olarak uyduların tasarlanması, gizlilik teknolojileri için diğer önemli kullanım alanıdır. Radar absorpsiyon malzemeleri belirli radar frekanslarında aracın radar kesit alanını önemli ölçüde azaltarak kamuflaj ve gizlilik teknolojisi gibi alanlarda kullanılır” ifadelerini kullandı.

İleri Mühendislik Kompozit Üretimi

Çeşitli yöntemlerle üretilen radar absorpsiyon malzemelerinin yoğunluk ve mekanik özellikleri üzerine sınırlı çalışma yapıldığını ancak termal ve ablatif özellikleri neredeyse ele alınmadığını vurgulayan Doç. Dr. Ünlü, “Yürüttüğümüz bu projede, üreteceğimiz kompozit yapının hem kalınlık, hafiflik, termal, mekanik ve elektromanyetik özelliklerinin bir arada iyileştirilmesini sağlayacağız hem de ultra yüksek sıcaklıklara dayanabilecek geniş bantlı bir radar absorpsiyonu için ileri mühendislik kompozitlerinin üretilmesini gerçekleştireceğiz” dedi.

Proje Ekibi

Uzay havacılık ve savunma sanayiine büyük katkı sağlaması beklenen Doç. Dr. Derya Ünlü’nün yürütücülüğündeki proje ekibinde araştırmacı olarak; BTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Barış Tabakcıoğlu, İstanbul Beykent Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ferda Civan Çavuşoğlu,  İskenderun Teknik Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ersin Bahçeci, bulunurken, bursiyer olarak ise doktora öğrencisi Sefa Aras, yüksek lisans öğrencisi Rüveyda Özdemir ve lisans Öğrencisi Mehmet Öztürk yer alıyor.